18 października 2019 r. delegacja MKH im. AK ZR uczestniczyła w Muzeum Wołomina w bardzo ciekawym spotkaniu z prof. Leszkiem Kanią, autorem opracowania pt. „Wyroki bez apelacji. Sądy polowe w Wojsku Polskim w czasie wojny z Rosją Sowiecką 1919-1921”. Należy podkreślić, że książka została nominowana w konkursie „Książka Historyczna Roku” w kategorii – najlepsza książka naukowa dotycząca dziejów Polski i Polaków w XX wieku. W tym roku jury Konkursu o Nagrodę im. Oskara Haleckiego nominowało 32 książki (wydawnictwa i rektorzy szkół wyższych zgłosili do konkursu 118 publikacji), które biorą udział w III etapie konkursu, organizowanego przez Telewizję Polską, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej oraz Narodowe Centrum Kultury.
Ze wstępu do publikacji prezentowanej podczas spotkania można przeczytać: „Sądy wojenne nie wygrywają wojen i błędny jest pogląd, że ich brak jest zaczynem klęski. Nikt zresztą tak karkołomnej tezy nie stawia. Napoleon Bonaparte mawiał: „dajcie mi worek orderów a wygram każdą bitwę”, ale też wiemy, że w armii konfederackiej w latach wojny secesyjnej nie nadawano odznaczeń za dzielność. Trudno więc przyjąć, który z czynników kształtujących morale i dyscyplinę wojskową ostatecznie może przeważyć na korzyść. Król pruski Fryderyk II mawiał, że „zwycięstwo jest po stronie liczniejszych batalionów”, choć regimenty pruskie szły do walki niechętnie otoczone pierścieniem jazdy. Przyjęło się uważać, że najbardziej bojowe to wojsko zdyscyplinowane i karnie wykonujące rozkazy swoich dowódców. W historii wojen znajdziemy jednak przykłady przeciwne, że wspomnę niesfornych „lisowczyków”, włoskich kondotierów, lwowskich batiarów z listopada 1918 r. czy wojsko wielkopolskie, które poza frontem było bardzo niekarne. To nie sąd wojenny trzymał w karbach żołnierza Armii Czerwonej, lecz pistolet enkawudzisty, wrzask politruka i strach przed karnym batalionem”.
Organizatorem spotkania był znany historyk, regionalista Pan Jarosław Stryjek, a nasz Klub reprezentowali uczniowie z Branżowej Szkoły I Stopnia im. kpt. Stefana Pogonowskiego w Radzyminie: Andżelika Słońska i Łukasz Kryśkiewicz.
Opr. i zdjęcia W. Kolatorski
