22 maja w Branżowej Szkole I Stopnia w Radzyminie odbył się uroczysty apel z okazji 28. rocznicy nadania szkole imienia kpt. Stefana Pogonowskiego, dowódcy I batalionu 28 pułku strzelców kaniowskich, uczestnika bitwy z bolszewikami w sierpniu 1920 roku. Patron Szkoły, który poświęcił życie walcząc w obronie zagrożonej Ojczyzny, nazywany jest często „Bohaterem Radzymina”. Po wspólnym odśpiewaniu „Mazurka Dąbrowskiego” i krótkiej części artystycznej, uczniowie szkoły zapoznali się z biografią swojego Patrona.
Kapitan Stefan Pogonowski urodził się 12 lutego 1895 roku w miejscowości Domaniewo, ziemia łęczycka. Gimnazjum ukończył w Łodzi, a szkołę wojskową w Wilnie. Początkowo był dowódcą kompanii w wojsku rosyjskim oraz oficerem w korpusie gen. Dowbora-Muśnickiego, a później karierę wojskową związał z 10 Dywizją Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego. W wojnie polsko-bolszewickiej, jako dowódca I batalionu 28. Pułku Strzelców Kaniowskich, stoczył wiele zwycięskich bojów. Bronił Wilna, bił się pod Grodnem oraz na rzeką Żyzna.
O świcie 15 sierpnia 1920 r. por. Stefan Pogonowski uprzedził atak wojsk sowieckich na Warszawę i wyparł nieprzyjaciela z Wólki Radzymińskiej. Podczas walki z bolszewikami por. Stefan Pogonowski został śmiertelnie ranny. Pośmiertnie został awansowany do stopnia kapitana i odznaczony krzyżem Virtuti Militari.
Jego bezpośredni dowódca generał Lucjan Żeligowski napisał w swoim pamiętniku: „ …Był to moment zwrotny w historii wojny z Rosją bolszewicką. Straciliśmy wielu oficerów… jednakże śmierć Pogonowskiego – jest momentem historycznym… w tym miejscu odwróciła się karta wojny, nastąpił przełom psychiczny u nas i u Rosjan. (…) Pogonowski, wiedziony nadzwyczajnym instynktem, rozpoczął zwycięstwo naszej 10 Dywizji Piechoty pod Warszawą. Na tym polega wielkie znaczenie jego czynu – i w tym chwała jego żołnierskiej śmierci”.
Kpt. Stefan Pogonowski został pochowany na cmentarzu w Łodzi, zaś miejsce bitwy i śmierci dzielnego oficera upamiętnia pomnik przy szosie Struga – Nieporęt w pobliżu Wólki Radzymińskiej. Ponadto Jego imię noszą ulice w Warszawie, Łodzi i Radzyminie.
W maju 1991 roku bohaterski dowódca strzelców kaniowskich został Patronem Zasadniczej Szkoły Zawodowej ZDZ w Radzyminie. W ten sposób szkoła kultywuje chlubne tradycje patriotyczne związane ze słynną bitwą, która w powszechnej świadomości historycznej Polaków zapisała się jako „Cud nad Wisłą”.
Opr. W. Kolatorski
Zdjęcia Mirosława Góral
