16 września 2017 r. uczestniczyliśmy w miejscowości Łosinno k/Wyszkowa w pikniku patriotycznym i rekonstrukcji historycznej z okazji 74. rocznicy zrzutu Cichociemnych w ramach operacji lotniczej „Neon 1”. Jednym ze spadochroniarzy, którzy w nocy z 16/17 września 1943 roku wylądowali na łąkach pod Łosinnem był legendarny mjr Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”. W trzyosobowej grupie skoczków byli także kpt. Bronisław Rachwał ps. „Glin” i ppor. Kazimierz Smolak ps. „Nurek” – kurier Delegatury Rządu na Kraj, naczelnego organu władzy administracyjnej w okupowanej Polsce. Operacją „Neon 1” dowodził por. Władysław Krywda i odbyła się ona w ramach „Riposty” na placówkę „Garnek” 103.
W programie widowiska w Łosinnie, którego organizatorami byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Warszawa – Wschód z prezesem Mirosławem Widlickim na czele, mieszkańcy Łosinna we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej, dowództwem Wojsk Obrony Terytorialnej i Jednostką Wojskową GROM napisano: „Tą uroczystością oddajemy hołd żołnierzom Cichociemnym – spadochroniarzom Armii Krajowej, a szczególnie mjr Hieronimowi Dekutowskiem ps. Zapora – bohaterowi AK i WIN, zrzuconemu na tych łąkach nocą 16/17 września 1943 roku. Tradycje Cichociemnych kultywuje elitarna Jednostka Wojskowa GROM. Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej przejęło tradycje Komendy Głównej Armii krajowej. Imię mjr Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora otrzymała 2. Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej”.
Wszystkich licznie przybyłych na uroczystość gości: przedstawicieli Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, władz samorządowych, wojska, różnych organizacji i instytucji społecznych, młodzież szkolną oraz mieszkańców Łosinna i okolicznych miejscowości powitał pomysłodawca i główny organizator tego wyjątkowego widowiska historycznego Pan Mirosław Widlicki. Należy podkreślić, że Patronat Honorowy nad imprezą objął Michał Dworczyk – sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. Piknik patriotyczny, podczas którego prezentowała swoje stanowiska 5 Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej cieszył się dużym zainteresowaniem widzów i stanowił znakomita promocję dla tego, nowego rodzaju sił zbrojnych. „Terytorialsów” reprezentował m.in. ppłk Dariusz Rewak – zastępca dowódcy Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej, który w wywiadzie dla Telewizji Republika podkreślił, że „… Cichociemni stanowili ogromne wsparcie dla oddziałów walczących w okupowanym kraju”.
Następnie głos zabrał Henryk Kowalczyk – minister oraz przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów, który nawiązał do historycznego wydarzenia sprzed 74. Lat i przybliżył sylwetki bohaterów Operacji „Neon 1”. Zwracając się do licznie zgromadzonych widzów minister podkreślił, że dzięki Cichociemnym i żołnierzom AK „… mamy dziś wolną Polskę”, a kończąc swoje wystąpienie stwierdził: „Warto pamiętać o bohaterach, którzy nawet w beznadziejnych sytuacjach nie poddawali się. (…) Życzę, by oglądając to widowisko, wczuli się państwo w tamte czasy, aby zapalił się wielki ogień patriotyzmu”.
W dalszej części uroczystości ks. prałat Tadeusz Osiński – kapelan Okręgu Warszawa Wschód ŚZŻAK i ks. Tadeusz Suchta – proboszcz parafii w Woli Mystkowskiej poprowadzili modlitwę w intencji Cichociemnych. Po zakończeniu modlitwy delegacja – w imieniu organizatorów uroczystości – złożyła wiązankę kwiatów pod pomnikiem w Łosinnie upamiętniającym czyn polskich lotników i Cichociemnych niosącym pomoc żołnierzom Armii Krajowej walczącym w Powstaniu Warszawskim.
Niezapomniana lekcja historii, którą mogliśmy obejrzeć w Łosinnie składała się z dwóch części: rekonstrukcji naziemnej obejmującej 5 scen z życia w czasie okupacji („Codzienność”, „Walka”, „Pogotowie – przygotowanie do odbioru zrzutu”, „Zrzut – działania na ziemi” i „Na rodzinnej ziemi – serdeczne powitanie Cichociemnych”) oraz inscenizacji powietrznej historycznego zrzutu Cichociemnych, w którym brał udział Hieronim Dekutowski „Zapora”. Ponadto odbyła się współczesna wersja zrzutu w wykonaniu żołnierzy z Jednostki Wojskowej GROM. Nad sprawnym przebiegiem rekonstrukcji czuwali reżyserzy: Artur Lis – dyrektor Domu Kultury w Łochowie i mjr Marcin Dominiak z WKU Ciechanów, który poprowadził część wojskową rekonstrukcji.
Prowadzący inscenizację Sławomir Ciskowski zaznaczył, że „… łąka w Łosinnie znowu stała się miejscem zrzutu, a żywe obrazy pomogą zrozumieć historię tej ziemi”. Wszyscy zgromadzeni z zapartym tchem obserwowali rekonstrukcję historycznego zrzutu Cichociemnych, podczas której – podobnie jak 74 lata temu – trzech spadochroniarzy oddało skoki na charakterystycznych, okrągłych spadochronach, takich jakich używano podczas II wojny światowej. Rzadko spotyka się tak realistyczne rekonstrukcje historyczne, stąd duże uznanie i podziw obserwujących to niecodzienne widowisko.
Na zakończenie odbył się koncert zespołu Contra-Mundum, który zaprezentował wzruszające w swoim przesłaniu i odwołujące się do wartości patriotycznych utwory muzyczne. Nowoczesne brzmienie, znakomita aranżacja i przejmujący głos Norberta „Smoły” Smolińskiego zapewne na długo pozostaną w pamięci publiczności.
W tym miejscu należą się wielkie brawa dla organizatorów tej wspaniałej imprezy na czele z Mirosławem Widlickim – prezesem Okręg Warszawa Wschód ŚZŻAK. Do gratulacji przyłącza się m.in. ponad pięćdziesięcioosobowa grupa uczniów i nauczycieli z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej, która mogła obserwować i podziwiać tą niezwykłą lekcję historii.
Opr. i zdjęcia W. Kolatorski
