11 września 2021 roku w Łosinnie k/Wyszkowa odbył się piknik militarno-patriotyczny pt. „Zrzut Cichociemnych ZAPORA 2021”, podczas którego rekonstruktorzy zaprezentowali, jak 78 lat temu wyglądał zrzut Cichociemnych – spadochroniarzy Armii Krajowej. 

Nocą z 16 na 17 września 1943 roku na teren Polski znajdującej się pod okupacją zrzucono żołnierzy Cichociemnych, między innymi mjr. Hieronima Dekutowskiego pseudonim „Zapora”. Desant przeprowadzono na placówkę o kryptonimie „Garnek” znajdującą się w sąsiedztwie miejsca sobotniej inscenizacji. Uroczystości rozpoczęły się od modlitwy za Cichociemnych, której przewodniczył proboszcz parafii w Woli Mystkowskiej ks. Tadeusz Suchta, natomiast historię Cichociemnych przybliżył kapelan Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK ks. prałat Tadeusz Osiński.

Następnie delegacje władz samorządowych, żołnierzy WKU, przedstawicieli środowisk kombatanckich przeszły przed Pomnik Czynu Polskich Lotników i Cichociemnych, znajdującym się po drugiej stronie łąki w Łosinnie, gdzie niegdyś żołnierze zabezpieczali zrzut “Cichociemnych”. Złożono wieńce oraz zapalono znicze. 

Część oficjalną uroczystości zainaugurowała Teresa Czajkowska. Później głos zabrała posłanka Teresa Wargocka, która m.in. stwierdziła: „Należymy do narodu zwycięzców i bohaterów. To w Polsce istniała podziemna armia, państwo podziemne, to w Polsce mogły wydarzyć się te wszystkie rzeczy, o których dzisiaj coraz bardziej, coraz więcej możemy wiedzieć i poznawać polską historię. (…) Tutaj, na ziemi wyszkowskiej, gdzie tak wiele wydarzeń historycznych związanych z obroną polskiej wolności, niepodległości i wiary chrześcijańskiej, polało się krwi. Tutaj jest grunt, na którym wyrasta trzecie pokolenie żołnierzy Armii Krajowej. Pokazywanie historii poprzez wydarzenie, poprzez obraz, to jest najlepsza forma, abyśmy nigdy nie zapomnieli, że wolność zawsze ma swoją cenę. Dzisiaj składamy hołd Cichociemnym, żołnierzom wojsk specjalnych Armii Podziemnej, żołnierzom, którzy świetnie wyszkoleni, zrzuceni na polską ziemię mieli organizować opór przeciwko Niemcom i przeciwko Armii Czerwonej”.  

Atrakcją pikniku w Łosinnie była wymiana ognia, rekonstrukcja obławy na grupę WiN Jana Kmiołka w Grądach Polewnych w 1948 roku. Rekonstruktorzy wiernie odtworzyli także życie polskiej wsi w czasie wojny oraz przygotowania do przyjęcia zrzutu. Pokaz zademonstrowali rekonstruktorzy ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 79. Pułku Piechoty Strzelców z Ciechanowa, 11. Grupy Operacyjnej Narodowych Sił Zbrojnych z Płocka oraz Armia Krajowa Obywatelska Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość z Łochowa.

Kulminacyjną częścią widowiska był sam zrzut z wielozadaniowego samolotu AN – 2, wykonany na spadochronach starego typu, okrągłych czaszach, takich, jakich używano podczas II wojny światowej. Spadochroniarze wcielili się w postacie: kpt. dypl. Bronisława Rachwała ps. Glin, ppor. Kazimierza Smolaka ps. Nurek i mjr Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora. Wyświetlona została również prezentacja multimedialna filmu „Zapora”, który przybliżył działalność oddziałów partyzanckich, a w szczególności oddziału majora Hieronima Dekutowskiego.

Dziękujemy za zaproszenie organizatorowi widowiska Panu Mirosławowi Widlickiemu, prezesowi Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK. Ponadto ogromne słowa uznania i wdzięczności dla rodziców, Państwa: Agnieszki Wardakowskiej, Anny Kryszkiewicz, Marioli Rasińskiej i Adama Jusińskiego za pomoc w zorganizowaniu wyjazdu do Łosinna.

Opr. W. Kolatorski

Zdjęcia Agnieszka Wardakowska