W sobotę, 15 września udaliśmy się do Łosinna koło Wyszkowa na widowisko historyczne upamiętniające zrzut trzech „Cichociemnych”, w tym legendarnego Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”.
Pomysłodawcą i organizatorem sobotniego widowiska był Mirosław Widlicki – reprezentujący Światowy Związek Żołnierzy AK Warszawa- Wschód we współpracy m.in. z mieszkańcami wsi Łosinno, Ministerstwem Obrony Narodowej, dowództwem Wojsk Obrony Terytorialnej, Jednostką Wojskową Grom, Ministerstwem Środowiska, Wojskową Komendą Uzupełnień w Wyszkowie. Patronat honorowy objęli: szef MON Mariusz Błaszczak, wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera oraz minister środowiska Henryk Kowalczyk.
Towarzyszący inscenizacji piknik patriotyczny obfitował w wiele związanych z wojskiem atrakcji. Swoje stoiska ze sprzętem i materiałami promocyjnymi zaprezentowały, m.in.: Jednostka Wojskowa „Grom”, Wojska Obrony Terytorialnej, Wojskowa Komenda Uzupełnień w Wyszkowie.
W niezwykłą atmosferę życia pod niemiecką okupacją i samego zrzutu wprowadziły grupy rekonstrukcji historycznych występujące pod kierunkiem Artura Lisa (Teatr Makata) – dyrektora MDK w Łochowie oraz mjr Marcina Dominiaka. Ze sceny można było wysłuchać wiązanki wzruszających pieśni patriotycznych w wykonaniu Moniki Andrzejewskiej, Natalii Sczechury oraz młodzieży z Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej. Z mini recitalem wystąpili: Karolina Radek, Aleksandra Bąk, Weronika Niegowska, Julia Stańczak, Piotr Sokołowski i Leszek Filipiak. Nasi uzdolnieni muzycznie klubowicze wykonali pięć utworów: „Mała dziewczynka z AK”, „Ostatnia kula”, „Dziewczyna z granatem”, „Jedna chwila” i „Kochana Polska”.
Część oficjalną, po hymnie, rozpoczął modlitwą w intencji Cichociemnych i Ojczyzny ks. prałat Tadeusz Osiński – kapelan Okręgu Warszawa – Wschód ŚZŻAK. Następnie delegacje złożyły wiązanki kwiatów i znicze pod pomnikiem upamiętniającym czyn polskich lotników i Cichociemnych, po czym łąka w Łosinnie stała się miejscem zrzutu trzech skoczków, w którym 75 lat temu brał udział „Zapora”, jeden z ponad 300 najdzielniejszych polskich żołnierzy, wybrany spośród tysięcy ochotników, którzy marzyli o walce z wrogiem na ojczystej ziemi. „Zapora” wsławił się dziesiątkami brawurowych akcji bojowych. Po wojnie mjr. Hieronim Dekutowski przystąpił do podziemia niepodległościowego, walczącego z systemem komunistycznym..
Uczestnicy pikniku w Łosinnie mieli okazję m.in. zapoznać się ze sprzętem i uzbrojeniem Jednostki Wojskowej „Grom” i Wojsk Obrony Terytorialnej, obejrzeć prezentację grup motocyklowych, modelarstwa lotniczego, archiwalia lotnicze II wojny światowej, wysłuchać koncertu piosenek patriotycznych oraz zjeść żołnierski posiłek.
Tradycją tego typu widowisk staje się wojskowa grochówka, na którą wszystkich, w imieniu własnym oraz Henryka Kowalczyka, zaprosiła Anna Król. Organizację przedsięwzięcia spontanicznie wsparli członkowie wyszkowskiego Stowarzyszenia „Pepisko” oraz „Bractwo Kamienieckie”, na którego oryginalnym stoisku można było posilić się smażonymi na miejscu racuchami, plackami ziemniaczanymi, grochem z kapustą, a popić wszystko specjalnie przyrządzoną kawą z żołędzi. Scenografia wiejskiej zabudowy, jako elementu naziemnej rekonstrukcji, możliwa była dzięki zaangażowaniu tartaku Jerzego Abramczyka.
Tegoroczna rekonstrukcja w 75. rocznicę zrzutów, zorganizowana została także w ramach obchodów 100. rocznicy Odzyskania Niepodległości oraz 100. lecia Lotnictwa Polskiego.
Widowisko historyczne „Zrzut Cichociemnych – Zapora 2018” składało się z trzech części: rekonstrukcji naziemnej w 5 scenach, inscenizacji zrzutu historycznego i inscenizacji współczesnej wersji zrzutu w wykonaniu żołnierzy JW „Grom”. Towarzyszył mu komentarz dotyczący tego, co 75 lat temu działo się na polach pod Łosinnem. Sygnałem, że w danym dniu nastąpi zrzut, była specjalnie zakodowana informacja w trakcie serwisu radiowego. Dla zrzutu pod Łosinnem w 1943 roku była to piosenka pt. „Zielony mosteczek”.
Podczas rekonstrukcji historycznego zrzutu, podobnie jak 75 lat temu, skakało trzech spadochroniarzy z zasobnikami z bronią i materiałami wybuchowymi. Skoczkowie ubrani byli w oryginalne stroje Cichociemnych i skakali na spadochronach starego typu, o okrągłych czaszach, takich, jakich używano w czasie II wojny światowej. Sterownie takim spadochronem jest bardzo ograniczone, stąd umiejętność trafienia w zrzutowisko w dużej mierze zależała od umiejętności pilota. Tym bardziej, że zrzuty odbywały się w nocy. Zabezpieczeniem i odbiorem zrzutu na placówkę „Garnek” zajmowała się Placówka XIV Pniewo obwód „Rajski Ptak”, której dowódcą był ppor. Jan Widlicki ps. Orski. To właśnie Jego syn Mirosław Widlicki jest dzisiaj organizatorem uroczystości patriotycznej w Łosinnie.
Na zakończenie ponad pięćdziesięcioosobowa grupa dzieci i młodzieży z Radzymina wspólnie z opiekunami odśpiewała piękny utwór patriotyczny pt. „Niepodległa”. Łzy wzruszenie i brawa widzów były dla nas szczególnym wyróżnieniem.
Dziękujemy za zaproszenie i gratulujemy wspaniałego widowiska Panu Mirosławowi Widlickiemu – prezesowi Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK.
Opr. W. Kolatorski
Zdjęcia: Grzegorz Jeleń, Cezary Marczuk i Eryk Szczotka
