W sobotę, 24 czerwca delegacja Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej uczestniczyła w obchodach 100. rocznicy „kryzysu przysięgowego”. Uroczystość na terenie jednostki wojskowej w Białobrzegach zapewne na długo pozostanie w pamięci licznie zgromadzonych gości.
100 lat temu, w 1917 roku do koszar w Zegrzu Południowym, wybudowanych przez wojska carskie na potrzeby 1. Zegrzyńskiego Pułku Piechoty Fortecznej, trafiły Pułki Legionów Polskich. W związku ze zmieniającymi się realiami na frontach I wojny światowej Niemcy zażądali od Legionistów złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro – Wegier. Józef Piłsudski na wieść o planach zaborców polecił Legionom odmówić żądaniu złożenia przysięgi, stąd tzw. „kryzys przysięgowy”. Przysięga miała mieć miejsce 14 lipca w koszarach w Zegrzu Południowym. I oraz III Brygada Legionów solidarnie odmówiły jej złożenia. Odpowiedzią Niemców było przewiezienie szeregowych i części podoficerów do Szczypiorna, natomiast oficerowie internowani zostali na terenie koszar w Białobrzegach.
Dla upamiętnienia tego wydarzenia i niezłomnych legionistów Marszałka Piłsudskiego w 1931 roku w Białobrzegach stanął pomnik, na którego cokole umieszczono spiżową rzeźbę orła z rozpostartymi skrzydłami i kawałkiem łańcucha w dziobie. W sobotę, tuż przed rozpoczęciem oficjalnych uroczystości nastąpiło poświęcenie znajdującego się obok pomnika Ronda im. Legionów Polskich.
Obchody rocznicowe rozpoczęła Msza Święta polowa, której przewodniczył Biskup Polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. Zwracając się do licznie zgromadzonych wiernych biskup podkreślił: „… jakże trudne były drogi naszego narodu do niepodległości i jakich wymagały ofiar. Czyn zbrojny legionistów i odmowa złożenia przysięgi wierności zaborcom zasługują na szczególne uznanie i pamięć. Nigdy nie możemy o tym zapominać, szczególnie w dzisiejszych, trudnych i złożonych czasach”.
Następnie na centralnym placu kompleksu wojskowego w Białobrzegach odbyło się odebranie meldunku i przegląd wojsk, którego dokonał gen. bryg. Sławomir Owczarek – szef Zarządu Wojsk Rakietowych i Artylerii. Po odegraniu hymnu państwowego i podniesieniu flagi na maszt, zaproszonych gości przedstawił dowódca 9. Brygady Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego RSZ płk Piotr Waniek. Wśród wymienionych był jeden ze współorganizatorów uroczystości wójt Gminy Nieporęt Sławomir Mazur.
Po Apelu Pamięci Oręża Polskiego, na zakończenie oficjalnej części uroczystości odbyła się defilada pododdziałów. Było to niezwykłe przeżycie dla młodzieży, a ceremoniał wojskowy i wspaniała defilada zapewne na długo pozostaną w pamięci gimnazjalistów.
Później zgromadzeni widzowie mogli obejrzeć przygotowana z wielkim rozmachem oraz starannością dotyczącą szczegółów i realiów historycznych inscenizację plenerową pt. „Odmowa złożenia przysięgi zaborcom przez 5. Pułk Piechoty Legionów Polskich”, która wywołała aplauz publiczności. Należy podkreślić, że rekonstrukcja historyczna odbyła się dokładnie w tym samym miejscu, gdzie 100 lat temu zbuntowali się legioniści Józefa Piłsudskiego. Gośćmi honorowymi uroczystości byli m.in. przedstawiciele Związku Piłsudczyków RP.
Ciekawy był również Piknik Historyczny, wystawa sprzętu wojskowego, pokaz ratownictwa medycznego oraz pokazy: musztry paradnej w wykonaniu Kompanii Reprezentacyjnej Wojsk Lądowych oraz walki wręcz zaprezentowany przez żołnierzy batalionu dowodzenia Wojsk Lądowych i 9 batalionu dowodzenia.
Przy okazji wizyty w Białobrzegach wręczyliśmy klubowe podziękowania za wsparcie naszej działalności ppłk Piotrowi Urbasiowi – dowódcy 9. Batalionu Dowodzenia i ppor. Martynie Winiarskiej, która koordynuje współpracę miedzy Klubem im. AK i jednostką wojskową w Białobrzegach.
Opr. i zdjęcia W. Kolatorski
