Ponad dwudziestoosobowa delegacja uczniów i nauczycieli z Branżowej Szkoły I Stopnia im. kpt. Stefana Pogonowskiego w Radzyminie wyjechała w sobotę, 15 maja do Łodzi. Wyjątkowy, patriotyczny charakter wycieczki podkreślała obecność Pocztu Sztandarowego. Należy zaznaczyć, że wszyscy uczestnicy wyjazdu należą do MKH im. AK ZR. W trakcie przejazdu autokarem uczniowie zapoznali się z historią Łodzi, biografią Patrona Szkoły oraz ciekawostkami związanymi z miastem, w którym dzieciństwo i młodość spędził Stefan Pogonowski. Należy dodać, że ogromną pomoc w przygotowaniu programu wyjazdu oraz rozwiązaniu różnych problemów organizacyjnych okazał Pan Piotr Gilewski ze Stowarzyszenia Historycznego „Strzelcy Kaniowscy”.
Po dwóch godzinach – o godz. 11.00 – przybyliśmy na Stary Cmentarz w Łodzi, gdzie czekał już na nas ks. kpt. dr Stanisław Pawłowski z Parafii Wojskowej Św. Jerzego w Łodzi i przedstawiciele Stowarzyszenia Historycznego „Strzelcy Kaniowscy” z wiceprezesem Bolesławem Rosińskim na czele.
Łódzcy kaniowszczycy wystawili przy grobie kpt. Stefana Pogonowskiego Wartę Honorową, do której w trakcie uroczystości dołączyli również uczniowie szkoły. Po krótkim powitaniu dokonanym przez dyrektora szkoły Bernadettę Stworę, wszyscy zgromadzeni odśpiewali wspólnie „Mazurka Dąbrowskiego”. Następnie ks. Stanisław Pawłowski poprowadził modlitwę w intencji Patrona naszej szkoły i żołnierzy, którzy ponad 100 lat temu oddali życie walcząc w obronie Warszawy przed inwazją bolszewicką.
Na zakończenie przedstawiciele społeczności szkolnej złożyli wiązankę kwiatów oraz zapalili znicze na mogile kpt. Pogonowskiego, gdzie na marmurowej tablicy – obok pomnika przedstawiającego spieszonego husarza – widnieje napis „Największemu z rycerzy poległych w obronie Ojczyzny przed nawałą bolszewicką w roku 1920”.
W trakcie pobytu na Starym Cmentarzu w Łodzi odwiedziliśmy również grób por. Benedykta Pęczkowskiego, kolejnego z Bohaterów 1920 r., który mając zaledwie 23 lata oddał życie na polu bitwy pod Radzyminem. Por. Benedykt Grzymała-Pęczkowski był jednym z najmłodszych łódzkich legionistów, który brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Jako dowódca 6. Kompani 28. Pułku Strzelców Kaniowskich walczył na linii frontu pod Warszawą wspólnie z kpt. Stefanem Pogonowskim.
Następnie odwiedziliśmy – na zaproszenie proboszcza parafii ks. kpt. Stanisława Pawłowskiego – zabytkowy kościół garnizonowy pw. św. Jerzego. Budowla w czasach zaborów była cerkwią garnizonową dla stacjonujących w Łodzi wojsk rosyjskich. Oprócz funkcji sakralnej pełniła wówczas również funkcję użytkową – była w niej ujeżdżalnia koni. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku cerkiew przejął Kościół katolicki i utworzył przy nim parafię wojskową. W trakcie pobytu w świątyni uczniowie złożyli kwiaty przy Tablicy Pamiątkowej poświęconej żołnierzom 28. Pułku Strzelców Kaniowskich.
W dalszej części spaceru historyczno – edukacyjnego śladami strzelców kaniowskich w Łodzi udaliśmy się na skwer przy skrzyżowaniu ulic Legionów oraz Pogonowskiego, gdzie wkrótce powstanie pomnik kpt. Stefana Pogonowskiego.
Dzięki pomocy i gościnności Stowarzyszenia Historycznego „Strzelcy Kaniowscy” mogliśmy obejrzeć zbiory związane z 28. Pułkiem Strzelców Kaniowskim. W Izbie Pamięci przy ulicy gen. Żeligowskiego – w budynku Uniwersytetu Medycznego w Łodzi – zgromadzono liczne pamiątki, umundurowanie, sprzęt wojskowy, elementy uzbrojenia, dokumenty oraz zdjęcia ze zbiorów Stowarzyszenia i rodzin Weteranów. Niezwykle interesujące i bardzo sugestywne opowieści Panów: Bolesława Rosińskiego – wiceprezesa Stowarzyszenia i Wojciecha Chwastniewskiego zapewne na długo pozostaną w pamięci uczniów. Na zakończenie spotkania z przedstawicielami Stowarzyszenia Historycznego „Strzelcy Kaniowscy” nastąpiła wymiana upominków, w tym przekazanym nam przez władze samorządowe Gminy Radzymin, a także wpisy do Księgi Pamiątkowej.
Ponieważ większość uczniów uczestniczących w wycieczce należy do Szkolnego Klubu Historycznego im. AK Ziemi Radzymińskiej, dlatego udaliśmy się również pod Pomnik Armii Krajowej na Placu gen. Józefa Hallera w Łodzi.
Ostatnim punktem, niezwykle bogatego programu wyjazdu był spacer Piotrkowską, reprezentacyjną ulicą Łodzi. W trakcie przejścia jedną z najdłuższych ulic handlowych w Europie zatrzymaliśmy się przy łódzkiej katedrze, gdzie na Placu Katedralnym im. Jana Pawła II złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze przy pomnikach: Papieża Jana Pawła II, ks. Ignacego Skorupki – kolejnego bohatera Bitwy Warszawskiej w 1920 roku oraz odsłoniętym w 1925 roku Grobie Nieznanego Żołnierza.
Uczniowie zwrócili uwagę, że na froncie pomnika poświęconego dzielnemu kapelanowi 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej, który w boju z bolszewikami pod Ossowem prowadził do natarcia młodzież warszawską widnieje napis: „Księdzu Ignacemu Skorupce poległemu na Polu Chwały pod Radzyminem 14 sierpnia 1920 r. – Łodzianie. Łódź, dnia 15 sierpnia 1930 r.”.
Program pobytu był bardzo bogaty, jednak w ciągu kilku godzin udało się nam w pełni zrealizować wszystkie zamierzenia. Ze zdumieniem stwierdziliśmy, że mimo długiej przerwy w zajęciach stacjonarnych spowodowanych pandemią, uczniowie wykazali się znakomitą kondycją. Wracając do Radzymina mieliśmy poczucie, że godnie uczciliśmy pamięć Patrona naszej szkoły i jednocześnie poznaliśmy ciekawe miejsca związane z najnowszą historią Polski.
Opr. Bernadetta Stwora
Zdjęcia W. Kolatorski
