Nazizm i komunizm, najbardziej zbrodnicze systemy totalitarne XX wieku nie tylko wymordowały miliony obywateli polskich – dzieci, kobiet i mężczyzn – ale także zacierały ślady swych zbrodni poprzez ukrywanie miejsc pochówku ofiar. Skazywało to rodziny na wieloletnie cierpienia wynikające z niemożności ustalenia losów najbliższych i miejsc ich pochówku. Instytut Pamięci Narodowej od lat próbuje odnaleźć miejsca ukrycia szczątków ofiar hitlerowskiego i stalinowskiego ludobójstwa. Wśród poszukiwanych są nadal bohaterowie zasługujący na szczególną pamięć: płk Łukasz Ciepliński, gen. August Nil-Fieldorf i rotmistrz Witold Pilecki.

W trosce o edukację historyczną młodzieży, uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. ppłka pil. Mariana Pisarka w Radzyminie przystąpili do projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”, którego celem jest ukazanie dramatycznych losów bohaterów Polskiego Państwa Podziemnego i II konspiracji niepodległościowej. Ponadto uczestnicy poznają najnowsze ustalenia nauki, prace specjalistów z różnych dziedzin oraz fascynujące historie poszukiwań w różnych miejscach, których symbolem stała się warszawska „Łączka”. Należy podkreślić, że projekt jest objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Projekt IPN polega na udziale w sesjach naukowych – spotkaniach ze specjalistami (historykami, archiwistami, archeologami oraz antropologami) biorącymi udział w poszukiwaniach nieznanych miejsc pochówku naszych Bohaterów. Efektem kilku sesji naukowych ma być dwuminutowa etiuda filmowa – refleksja uczestników nad tematyką projektu.

Pierwsza sesja, w której wzięły udział uczennice klasy ósmej Lena Wardakowska i Daria Ziółkowska odbyła się 15 listopada w Izbie Pamięci poświęconej więźniom aresztu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. W kamienicy  przy ulicy Strzeleckiej 8 w Warszawie mieściła się początkowo Kwatera Główna NKWD, a następnie w latach 1945–1948  w budynku znajdował się areszt Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. W dokumentach komunistycznego resortu bezpieczeństwa nie ma informacji potwierdzających istnienie tego miejsca. Jedynymi dowodami przetrzymywania oraz brutalnego przesłuchiwania i mordowania żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego w piwnicach kamienicy przy ulicy Strzeleckiej 8 są zachowane na ścianach inskrypcje będące dowodem cierpienia ofiar reżimu komunistycznego, co czyni to miejsce unikatowym  w skali całego kraju. Ponadto na parterze Izby Pamięci prezentowana jest skala represji komunistycznych na przygotowanej przez Oddział IPN w Warszawie stałej ekspozycji pt. „Czerwona mapa Warszawy”.

Opr. W. Kolatorski

Zdjęcia Agnieszka Wardakowska