W niedzielę, 4. września 2016 roku, delegacje naszego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej wzięły udział w kilku uroczystościach patriotycznych, które odbyły się na terenie powiatów: wołomińskiego, ostrowskiego oraz wyszkowskiego.
W uroczystości w Strachówce uczestniczyli absolwenci Zespołu Szkół im. księżnej Eleonory Czartoryskiej – Kamil Mateusiak i Patryk Kornacki pod opieką Pani Gabrieli Oleksy. Głównym punktem było odsłonięcie Tablicy Pamięci na cmentarzu parafialnym w Strachówce zorganizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Strachówki oraz proboszcza parafii ks. Mieczysława Jerzaka we współpracy IPN, Urzędem do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a także starostwem powiatu wołomińskiego.
Spotkanie upamiętniające ofiary II wojny światowej rozpoczęła Msza świętą, podczas której ks. Jan Grzybowski nawiązał do tragicznych wydarzeń z najnowszej historii Polski. Następnie wszyscy uczestnicy razem z Pocztami Sztandarowymi udali się na miejscowy cmentarz parafialny, gdzie po odegraniu hymnu państwowego, nastąpiło odsłonięcie tablicy i złożenie kwiatów. Należy podkreślić, że organizatorzy uroczystości, z Panią Krystyną Ołdak na czele, dołożyli wszelkich starań, aby spotkanie miało wyjątkowo uroczysty charakter.
Odsłonięcie tablicy było okazją do upamiętnienia mieszkańców gminy Strachówka i Jadwisin, rozstrzelanych 11. września 1939 roku za rzekome posiadanie broni. Niezwykle wzruszającym momentem było odczytanie, przez wnuczkę jednej z ofiar, wspomnień z owego tragicznego dnia.
Wśród przybyłych na tę uroczystość gości znaleźli się Robert Szydlik i Janusz Tomasz Jasnogórski, reprezentujący Senatora RP prof. Jana Żaryna oraz posła Piotra Uścińskiego, natomiast Marcin Łaszczyński z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej wygłosił pouczającą prelekcję dotyczącą nazistowskich zbrodni dokonanych na ludności cywilnej w Polsce w 1939 roku.
Druga delegacja pod opieką prezesa Klubu Władysława Kolatorskiego już o godz. 9 wyruszyła w daleką podróż do Ostrowi Mazowieckiej, gdzie w Kościele pw. Wniebowzięcia NMP odbyła się Msza Święta Intencyjna, którą koncelebrował m.in. kapelan Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Warszawa – Wschód ks. prałat Tadeusz Osiński. Jak zwykle piękne kazanie księdza Osińskiego wprowadziło licznie zgromadzonych wiernych w podniosły nastrój i skłoniło do zadumy i refleksji.
Po zakończeniu Mszy w ostrowskiej świątyni nastąpiło złożenie kwiatów pod tablicami upamiętniającymi mjr. Eugeniusza Mieszkowskiego ps. „Ostry” i por. Alfreda Wieczorka ps. „Tatar”. Wśród zaproszonych gości była Pani Monika Rudyk – jedna ze współorganizatorów uroczystości, córka por. Alfreda Wieczorka, dowódcy oddziału AK walczącego pod Pecynką i syn legendarnego rotmistrza Witolda Pileckiego – Pan Andrzej Pilecki.
Następnie wszyscy uczestnicy uroczystości: liczni mieszkańcy, młodzież szkolna, przedstawiciele różnych organizacji społecznych, władze samorządowe z burmistrzem Ostrowi Mazowieckiej Jerzym Bauerem, a także delegacje z Warszawy, Marek, Łochowa, Wyszkowa i Radzymina przemaszerowali ulicami miasta na Cmentarz Ostrowski.
Po krótkiej modlitwie za poległych Bohaterów Polskiego Państwa Podziemnego nastąpiło złożenie wieńców i zniczy w Mauzoleum Armii Krajowej. Asysta Honorowa w wykonaniu wojska i harcerzy świadczyła o randze uroczystości. Głos zabrała Pani Magdalena Gawin – wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należy dodać, że w tym wzruszającym spotkaniu uczestniczyli naoczni świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń sprzed ponad 70 lat, np. mjr Edmund Muszyński ps. „Krzemień” – prezes Zarządu ŚZŻAK Okręg Warszawa-Wschód, uczestnik bitwy pod Pecynką mjr Wiesław Wiśniewski, por. Kazimierz Uszyński – Obwód AK „Proso” z Sokołowa Podlaskiego i kpt. Zbigniew Kempisty.
Później wszyscy udali się do Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej, gdzie nastąpiło przekazanie Sztandaru Obwodu AK „Opocznik” 13 pułku piechoty Armii Krajowej. Podczas pobytu w muzeum można było obejrzeć zbiory pamiątek z czasów II wojny Światowej, a także z dziejów Ziemi Ostrowskiej. Na zakończenie nastąpiło poświęcenie i odsłonięcie Tablicy Pamiątkowej poświęconej zamordowanym w Katyniu w 1940 roku i ofiarom tragedii smoleńskiej w 2010 roku.
O godz. 14.30 autokar wyruszył w kierunku Pecynki – niewielkiej osady leśnej w Puszczy Białej, gdzie pod koniec sierpnia 1944 roku doszło do starcia z oddziałami niemieckimi. Bitwa pod Pecynką była największym i najbardziej tragicznym w skutkach bojem oddziałów Armii Krajowej w ramach akcji „Burza” w tej części Mazowsza. Udział w nim wziął III batalion 13 pp AK, składający się w ogromnej większości z mieszkańców powiatu ostrowskiego.
Była to jedna z największych na ziemiach polskich bitew partyzanckich, w której zginęło ok. 60 żołnierzy AK. Ranni i wzięci do niewoli zostali na miejscu rozstrzelani. Wszyscy polegli zostali początkowo pochowani w zbiorowej mogile, na którą wykorzystano duży klomb znajdujący się przy bramie wjazdowej na teren spalonej podczas walk leśniczówki. Rozwścieczeni Niemcy rozpoczęli po bitwie zakrojoną na szeroką skalę operację represyjną przeciwko miejscowej ludności.
Po wspólnym odśpiewaniu Hymnu Państwowego i modlitwie w intencji Poległych Żołnierzy AK, wszyscy zgromadzeni wysłuchali rysu historycznego pt. „Akcja Burza w Obwodzie AK Ostrów Mazowiecka oraz bitwa pod Pecynką”. W trakcie uroczystości głos zabrali: Piotr Kolanowski, który odczytał list od Jana Kasprzyka – Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z jednoczesnym przesłaniem od Prezydenta RP Andrzeja Dudy, a następnie wójt Gminy Długosiodło Stanisław Jastrzębski i prezes Edmund Muszyński.
Za szczególne zasługi dla ŚZŻAK pamiątkowy Dyplomy Uznania otrzymali: Stanisława Puścian – nauczycielka ze Szkoły Podstawowej w Knurowcu, Jerzy Godwod ps. „Słoma” – uczestnik walk pod Pecynką w 1944 roku i wójt Gminy Wąsewo Rafał Kowalczyk. Natomiast Medal za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej otrzymał m.in. Antoni Mościcki ps. „Robak” – członek Koła Krajowego AK „Opocznik”.
Następnie odbył się Apel Poległych w wykonaniu Kompanii Honorowej Wojska Polskiego i złożenie wieńców oraz zapalenie zniczy przy pomniku upamiętniającym bohaterskich Obrońców Ojczyzny. W imieniu naszego Klubu wiązankę kwiatów złożyli następujący uczniowie: Natalia Modzelewska, Agnieszka Kowalik, Oliwia Lewicka i Filip Miękus. Należy podkreślić, że członkowie Klubu reprezentowali również – wspólnie z Panem Grzegorzem Narzymskim z Koła AK w Łochowie – Poczet Sztandarowy ŚZŻAK Okręg Warszawa – Wschód.
Po krótkim odpoczynku i wysłuchaniu programu artystycznego udaliśmy się w dalszą podróż do miejscowości Lipniak Majorat, gdzie 2 września 1944 roku żołnierze Wehrmachtu zamordowali 448 osób, wśród których znalazło się wiele kobiet i dzieci. Zbrodni ludobójstwa dokonano w odwecie za działalność oddziałów AK w Puszczy Białej. Była to jedna z najkrwawszych akcji pacyfikacyjnych na wsi polskiej podczas II wojny światowej.
Obok pomnika znajdującego się na skraju lasu ustawiono 16 betonowych krzyży zgromadzonych w czterech kwaterach. Pobyt w Pecynce, jak i w tym miejscu uświadomił nam – jak trudne były drogi do Wolnej Polski.
Ostatnim punktem bogatego w uroczystości i spotkania dnia był przejazd do Długosiodła, gdzie na ścianie miejscowego kościoła umieszczone są tablice poświęcone poległym w Puszczy Białej Żołnierzom Armii Krajowej. Po krótkiej modlitwie, złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy, minutą ciszy uczciliśmy Pamięć Bohaterów Polskiego państwa Podziemnego.
Około godz. 20 – trochę zmęczeni, ale pełni wrażeń i w przekonaniu, że uczestniczyliśmy w bardzo ważnych uroczystościach patriotycznych, wróciliśmy do Radzymina. Przecież zachowanie zbiorowej pamięci o tamtych trudnych, okrutnych czasach i jej Bohaterach, to wspólny obowiązek. Napis na koszulkach: „Musimy Pamiętać” do czegoś zobowiązuje.
Dla czterech pokoleń Polaków to już tylko historia, której nie ogarnia się własną pamięcią. Tym wszystkim, którzy doznali okropieństw wojny, a wielu z nich zapłaciło życiem, walcząc w obronie Ojczyzny, należy się nasz szacunek i pamięć.
W tym miejscu serdecznie dziękujemy Krystynie Ołdak – prezesowi Stowarzyszenia Przyjaciół Strachówki, Janowi Kaczmarczykowi – opiekującemu się uczestnikami wyjazdu do Ostrowi i Pecynki oraz Zarządowi ŚZŻAK Okręg Warszawa – Wschód za zaproszenie i możliwość uczestniczenia w tak pouczających lekcjach historii.
Opr. i zdjęcia: Gabriela Oleksy, W. Kolatorski
