W niedzielę, 19 sierpnia na polanie w Jerzyskach koło Łochowa odbyły się uroczystości związane z 74. rocznicą bitwy, jaką w pobliżu tej miejscowości stoczyły oddziały Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych z wojskami niemieckimi. Z tej okazji został odsłonięty odnowiony i poświęcony pomnik, na którym wyryto: „W hołdzie żołnierzom 1 kompanii 32 Pułku Piechoty Obwodu Radzymin Armii Krajowej „Rajski Ptak” oraz Pododdziału Narodowych Sił Zbrojnych z Wołomina poległym w walkach z Niemieckim Okupantem w sierpniu 1944 roku Towarzysze Broni”.
Organizatorami obchodów były: Gmina Łochów, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Warszawa-Wschód, Nadleśnictwo Łochów oraz Wojskowa Komenda Uzupełnień w Mińsku Mazowieckim.
Na uroczystość przybyły liczne Poczty Sztandarowe, m.in.: 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim, związków kombatanckich, służb mundurowych, szkół, Ochotniczych Straży Pożarnych, a także różnych stowarzyszeń i organizacji społecznych.
Obchody rocznicowe rozpoczęły się od odśpiewania hymnu narodowego. Następnie burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski przywitał licznych gości tej wyjątkowej uroczystości m.in.: J.E. Biskupa drohiczyńskiego Tadeusza Pikusa wraz z księżmi z dekanatu łochowskiego, weteranów i kombatantów walk o wolną Polskę z kpt. Mieczysławem Chojnackim ps. „Młodzik” na czele. Wśród zaproszonych gości byli: kpt. Franciszek Chrostowski – prezes Światowego Związku Żołnierzy AK Okręg Ostrołeka, mjr Antoni Zienkiewicz – wiceprezes Okręgu Ostrołęka ŚZŻAK, kpt. Jerzy Nowicki ps. „Plastuś” z VI Brygady Wileńskiej AK, Mirosław Widlicki – prezes Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK kapelan ŚZŻAK ks. prałatem Tadeuszem Osińskim, wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera wraz z zastępcą kierownika Oddziału Urzędu Wojewódzkiego w Siedlcach Izabelą Wroną, żołnierze Wojska Polskiego – Kompania Honorowa 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim, komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień płk Marcin Sabadyn, Orkiestra Wojskowa z Siedlec z kapelmistrzem st. chor. Przemysławem Hryncewiczem, zastępca dyrektora Generalnego Lasów Państwowych Bogusław Piątek wraz z pracownikami Lasów Państwowych – nadleśniczym Nadleśnictwa Łochów Jerzym Derlickim, wicekurator Mazowieckiego Kuratorium Oświaty Dorota Skrzypek, dyrektora Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN Adam Siwek, członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Elżbieta Lanc, starosta powiatu węgrowskiego Krzysztof Fedorczyk wraz z radnymi powiatu węgrowskiego, burmistrzowie i wójtowie zaprzyjaźnionych gmin, przewodnicząca Rady Miejskiej w Łochowie Urszula Kalinowska wraz z radnymi Rady Miejskiej w Łochowie, przedstawiciele NSZZ Solidarność Oddział Wołomin – z przewodniczącym Józefem Radzio na czele oraz delegacja Solidarności z Mińska Mazowieckiego, komendant Komisariatu Policji w Łochowie asp. szt. Marcin Sylwestrzak, komendant Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Węgrowie st. bryg. Jarosław Soszyński, dr Paweł Abramski – syna uczestnika bitwy pod Jerzyskami por. Tadeusza Abramskiego ps. „Szaruga, Szumilas”, pracownicy Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego z kierownikiem Marcinem Dolatą, Grupy Rekonstrukcji Historycznych z Warszawy, Marek, Wołomina, Ostrołęki i Strzegomia, przedstawiciele oświaty, znakomici historycy: Jarosław Stryjek i Leszek Żebrowski, Zbigniew Tomczyk – przedstawiciel Koła AK „Rajski Ptak” w Radzyminie, harcerze z Hufca Doliny Liwca im. Edmunda Zarzyckiego, druhowie OSP Gminy Łochów – z prezesem Zarządu Powiatowego Ryszardem Gajewskim, Kluby Gazety Polskiej z Łochowa, Wyszkowa i Węgrowa, Klub Motocyklowy Mad Moose z Łochowa, a także ponad trzydziestoosobowa delegacja naszego Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. Armii Krajowej Ziemi Radzymińskiej.
Po powitaniu zaproszonych gości został uroczyście odsłonięty pomnik wyremontowany przez Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie. Aktu odsłonięcia dokonali: wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera, dyrektora biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN Adam Siwek, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Warszawa Wschód Mirosław Widlicki, burmistrza Łochowa Robert Gołaszewski, Jarosław Stryjek – historyk regionalista, dr Paweł Abramski, druhna Karolina Wielądek z Hufca ZHP Doliny Liwca.
Odnowiony monument poświęcił JE biskup drohiczyński Tadeusz Pikus.
Wyjątkowym momentem było uhonorowanie przez Prezydenta RP za zasługi w działalności społecznej i samorządowej Brązowym Krzyżem Zasługi – burmistrza Łochowa Roberta Gołaszewskiego. Odznaczenie wręczył wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera.
W trakcie uroczystości odczytano listy od premiera Mateusza Morawieckiego, wicemarszałek Senatu Marii Koc, posła Daniela Milewskiego i prezesa IPN Jarosława Szarka.
„Żołnierze Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych ramię w ramię uczestniczyli na tych ziemiach w Akcji Burza. Odnosili zwycięstwa, dawali nadzieję na wolność i suwerenność. Pod Jerzyskami wielu z nich złożyło na ołtarzu historii krwawą ofiarę.(…) Szanowni Państwo, w roku obchodów 100-lecia odzyskania przez nas kraj niepodległości pamięć o jego obrońcach nabiera wyjątkowego znaczenia. Dzisiaj w Jerzyskach zjednoczeni w poczuciu odpowiedzialności za Polskę, chylimy czoła przed członkami polskiej konspiracji czasu wojny, których czyny i zasługi bojowe są ważną kartą w historii naszego oręża” – napisał premier Mateusz Morawiecki w okolicznościowym liście odczytanym przez wojewodę Zdzisław Sipierę.
Z kolei dyrektor Biura i Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN dr Adam Siwek odczytał list, w którym prezes IPN Jarosław Szarek stwierdził: „Przez lata komunistycznego zniewolenia informacja o tym, że pod Jerzyskami walczyli razem żołnierze Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych była cenzurowana. (…) Zadaniem Instytutu Pamięci Narodowej jest odkłamywanie i pielęgnowanie pamięci. Zwłaszcza tej lokalnej, ponieważ sumą tej pamięci jest pamięć narodowa. Podejmując się remontu tego pomnika zwróciliśmy honor walczącym i poległym żołnierzom Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych – faktycznym bohaterom bitwy pod Jerzyskami z sierpnia 1944 roku”.
Głos zabrali dzieląc się swoimi przemyśleniami: burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski, Elżbieta Lanc – członek Zarządu Województwa Mazowieckiego oraz dr Paweł Abramski, autor książki pt. „W imieniu Polskiego Państwa Podziemnego”, który swoją pracę złożył u stóp pomnika.
Podczas Mszy Świętej wspaniałą homilię wygłosił ks. prał. Tadeusz Osiński – kapelan Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Warszawa-Wschód. Nawiązując do słów Ewangelii przypominał wartość Eucharystii w życiu chrześcijanina. Przywołując pamięć poległych, ks. Osiński wyraził głęboką wdzięczność tym wszystkim, którzy oddali życie w jej obronie. Jak zaznaczył, „…aby budować przyszłość, należy pamiętać o historii, przekazywać ją przyszłym pokoleniom, a swoje codzienne obowiązki wypełniać wiernie i solidnie”.
Na zakończenie Eucharystii JE ks. Biskup pogratulował uroczystości patriotycznej i zaapelował o pokój oraz szacunek w życiu publicznym, ponieważ na pierwszym miejscu stoi dobro wspólne.
Należy podkreślić, że na wniosek prezesa Mirosława Widlickiego, minutą ciszy upamiętniono Osoby, które odeszły od nas w bieżącym roku: żołnierza Armii Krajowej Tadeusza Wangrata ps. „Konicz” – zasłużonego Obywatela Węgrowa, autora książki pt. „Polska i powiat węgrowski w przededniu i w czasie II wojny światowej” oraz Andrzeja Wojciechowskiego – prezesa Koła ŚZŻAK w Łochowie, przyjaciela Międzyszkolnego Klubu Historycznego im. AK Ziemi Radzyminskiej.
Apel Poległych odczytał por. Mateusz Niewiadomski z 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. Po jego zakończeniu Kompania Reprezentacyjna oddała salwę honorową, a delegacje przystąpiły do złożenia kwiatów przy pomniku poległych żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. W imieniu naszego Klubu kwiaty złożyli: uczniowie – Jonasz Kobiałka i Eliasz Dzienis, nauczycielki – Magdalena Krysiak i Iwona Smoczyńska oraz Krzysztof Czuba, dyrektor CUW w Radzyminie. Ponadto rodzice z Rady Programowej MKH im. AK ZR: Agnieszka Tymińska i Jacek Nagrodzki złożyli kwiaty, wspólnie z Panem Zbigniewem Tomczykiem, w imieniu Koła AK „Rajski Ptak” w Radzyminie.
Następnie uczestników uroczystości zaproszono na Polanę Pod Dębami w Jerzyskach, gdzie podczas spotkania z tradycyjnym poczęstunkiem przygotowanym przez Urząd Miejski w Łochowie, odbył się koncert patriotyczny z okazji Stulecia Odzyskania Niepodległości w wykonaniu zespołu Sonanto.
Opr. W. Kolatorski
Zdjęcia: Zosia i Ania Machalskie, Grzegorz Jeleń
