Polski Grudniu krwią płynący,
Tyś symbolem jest przemocy,
Nie daj więcej w czas gorący,
Ginąć ludziom bez pomocy!

Fragment wiersza pt. „Dni grudniowe”.

  Data 13 grudnia 1981 roku w sposób szczególny wpisała się w historię naszego kraju. Dramatyczne wydarzenia sprzed ponad trzydziestu lat odcisnęły swoiste piętno w najnowszych dziejach Polski.

   Tego dnia, o godz. 6.00 generał Wojciech Jaruzelski ogłosił stan wojenny. W mroźny, grudniowy poranek Polacy obudzili się w zupełnie innym świecie – na ulice wyjechały czołgi, linie telefoniczne zostały odcięte, a drogi zastawione szlabanami. Dla wielu ludzi dzień 13 grudnia stał się synonimem utraty nadziei i początkiem prześladowań.

  Na podstawie dekretu o stanie wojennym zawieszono podstawowe prawa i wolności obywatelskie. Wprowadzono tryb doraźny w sądach, zakazano strajków i demonstracji, a korespondencja podlegała oficjalnej cenzurze. Ponadto większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana i była kierowana przez ponad 8 tys. komisarzy wojskowych.

 Wprowadzenie stanu wojennego było zamachem na swobody obywatelskie i przemiany demokratyczne zachodzące wówczas w Polsce. Dlatego dzisiaj należy spotykać się z okazji kolejnych rocznic tragicznego grudnia 1981 roku, żeby pokazać, iż wiemy i pamiętamy, że ofiary wtedy poniesione, nie były nadaremnymi.

   Chcąc uczcić wszystkich, którzy dzielnie przeciwstawiali się rządom terroru, poświęcając, a nawet oddając swoje życie, w poniedziałek 14 grudnia, odbyła się w naszym gimnazjum uroczystość zorganizowana przez Klub Historyczny im. Armii Krajowej. Dla uczniów była to znakomita lekcja historii, a także dowód pamięci oraz wyraz szacunku dla działaczy antykomunistycznego Związku Zawodowego „Solidarność”, którzy stali się ofiarami stanu wojennego walczącymi, podobnie jak wcześniej „Żołnierze AK i Żołnierze Wyklęci” o wolną, demokratyczną i suwerenną Polskę.

   Po wprowadzeniu Pocztu Sztandarowego i odśpiewaniu Hymnu Państwowego, zgromadzeni na sali gimnastycznej wysłuchali pięknego wiersza pt. „Dni grudniowe”, który zaprezentowała Natalia Szczotka – uczennica kl. Ib.

   Po krótkiej prelekcji historycznej, w nastrój grudnia 1981 roku wprowadził wszystkich krótki film dokumentalny przedstawiający pierwsze dni stanu wojennego w Polsce, a następnie wysłuchano piękną pieśń pt. „Mury” w wykonaniu barda „Solidarności” Jacka Kaczmarskiego. Pieśń ta, w czasach PRL, uznawana była za swoisty manifest antykomunistyczny.

   Gościem naszego spotkania był naoczny świadek wydarzeń sprzed ponad 30 lat, Pan Andrzej Rosłon, aktywny uczestnik ruchu solidarnościowego na terenie Gminy Radzymin. Spotkanie zostało podzielone na dwie części: w pierwszej Pan Andrzej Rosłon w niezwykle sugestywny sposób opowiedział o swoich osobistych odczuciach i przeżyciach z czasów stanu wojennego, zaś w części drugiej odpowiadał na pytania zadawane przez uczniów.

   W okresie stanu wojennego powstało wiele wierszy, które były protestem przeciwko terrorowi, bezprawiu, okrucieństwu wojny Jaruzelskiego z narodem i szarości życia w państwie totalitarnym. Uczestnicy spotkania mogli wysłuchać kilku przykładów poezji stanu wojennego, m.in. wiersze pt. „Barykada” oraz „Rocznica”, które przedstawiły: Nikola Kaza z kl. Ib naszego gimnazjum, a następnie wystąpiła Paulina Sobotka – uczennica kl. IIIb z Zespołu Szkół im. Księżnej Eleonory Czartoryskiej. Oprawę artystyczną uroczystości przygotowała Pani Iwona Jaworska – wiceprezes Klubu im. Armii Krajowej.

   Następnie odbyła się krótka prezentacja multimedialna zdjęć z czasów stanu wojennego. Duże zainteresowanie wywołał zbiór podziemnej prasy oraz wydawnictw książkowych udostępniony przez Pana Cezarego Wnuka, który osobiście przedstawił najcenniejsze fragmenty swojej kolekcji.

   Na zakończenie spotkania głos zabrała Dyrektor Szkoły Ewa Wnuk. Dziękując Panu Andrzejowi Rosłonowi, że zechciał podzielić się swoimi wspomnieniami dotyczącymi niezwykle skomplikowanych oraz bolesnych wydarzeń z najnowszej historii Polski, Pani Dyrektor wręczyła wspólnie z uczniami – członkami Klubu AK – oficjalne podziękowanie oraz najnowszą książkę poświęconą historii Radzymina.

   Podsumowując uroczystość, prowadząca Joanna Sochacka – uczennica kl. IIId, stwierdziła, że najlepszym sposobem wyrażenia pamięci dla ofiar systemu komunistycznego w Polsce i szacunku dla bohaterów stanu wojennego będzie wspólne odśpiewanie utworu Jana Pietrzaka pt. „Żeby Polska była Polska”, która uznawana jest często za hymn Solidarności. Po odśpiewaniu pieśni i wyprowadzeniu Pocztu Sztandarowego uroczystość dobiegła końca.

   Należy wyrazić nadzieję, że tego typu spotkania będziemy organizować również z okazji kolejnych rocznic wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

Opr. Magdalena Krysiak – wiceprezes
Klubu Historycznego im. Armii Krajowej
Fot. Anna Borowa