W sobotę, 1 września dwudziestoosobowa delegacja z naszego Klubu udała się na obchody 74. rocznicy bitwy oddziałów Armii Krajowej pod Pecynką w Puszczy Białej. Organizatorami uroczystości byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Zarząd Koła Krajowego „Opocznik”, władze samorządowe gmin: Wąsewo, Długosiodło i samorząd Miasta Ostrów Mazowiecka. Patronat Honorowy na uroczystością objął Jan Józef Kasprzyk – szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Bitwa pod Pecynką była największym i jednocześnie najbardziej tragicznym w skutkach bojem oddziałów AK w północno – wschodniej części Mazowsza. Wziął w nim udział III batalion 13 Pułku Piechoty Armii Krajowej pod dowództwem majora Antoniego Jahołkowskiego ps. „Brzeski”, który liczył ok. 450 żołnierzy. Decydujące walki rozegrały się 31 sierpnia w okolicy Leśniczówki Pecynka, gdzie oddział pod dowództwem ppor. Alfreda Wieczorka „Tatara” w sile ok. 150 żołnierzy, okrążony przez wojsko niemieckie, stoczył kilkugodzinny bój o wyjście z okrążenia. Była to największa bitwa partyzancka w Puszczy Białej oraz jedna z największych na ziemiach polskich. Ranni i wzięci do niewoli zostali rozstrzelani na miejscu i pochowani w zbiorowej mogile. Po wojnie ciała poległych żołnierzy AK zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz parafialny w Ostrowi Mazowieckiej.
Doroczne uroczystości rozpoczęły się przy Pomniku – Mogile Żołnierzy Armii Krajowej w Pecynce, a ponadto odbyły w kilku innych miejscowościach i gminach: w Ostrowi Mazowieckiej, w Lipniaku – Majoracie i Długosiodle. W obchodach uczestniczyła dr hab. Magdalena Gawin wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kombatanci na czele z kpt. Jerzym Nowickim – żołnierzem 6 Brygady AK Okręgu Wileńskiego, Grażyna Rudnik – prezes Koła Krajowego „Opocznik” z Okręgu Warszawa-Wschód ŚZŻAK, Monika Rudyk – jedna ze współorganizatorów uroczystości, córka por. Alfreda Wieczorka ps. „Tatar”, dowódcy oddziału AK walczącego pod Pecynką, Dorota Socik – dyrektor Muzeum Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej, reprezentanci stowarzyszeń, władze samorządowe gmin: Wąsewa na czele z wójtem Rafałem Kowalczykiem, Długosiodła z wójtem Stanisławem Jastrzębskim, burmistrzem Jerzym Bauerem z Ostrowi Mazowieckiej, liczne Poczty Sztandarowe szkół, instytucji, stowarzyszeń, OSP i organizacji kombatanckich.
Poczet Sztandarowy radzymińskich Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu „Rajski Ptak” reprezentowali uczniowie z naszego Klubu: Amelia Tyminska, Julia Pich i Kacper Osuch (wymienionych uczniów wspomagali dzielnie najmłodsi klubowicze ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. Księżnej Eleonory Czartoryskiej w Radzyminie). Asystę Honorową podczas uroczystości zapewnił 22. Wojskowy Ośrodek Kartograficzny w Komorowie.
Uroczystości rozpoczęto Mszą Świętą polową przy Pomniku – Mogile w Pecynce, a następnie został odczytany rys historyczny dotyczący walk i operacji „Burza” w obwodzie AK Ostrów Mazowiecka oraz bitwy pod Pecynką przez członka Koła AK „Opocznik” – Barbarę Stankiewicz.
Na temat obchodów, znaczenia i konieczności upamiętniania bohaterskich żołnierzy, poległych w obronie Ojczyzny mówili goście i organizatorzy, osoby bliskie i przedstawiciele rodzin poległych i pomordowanych, księża. Głos zabrali, m.in. wiceminister Magdalena Gawin, burmistrz Ostrowi Mazowieckiej Jerzy Bauer, wójt Stanisław Jastrzębski. Uroczystość była też okazją do uhonorowania osób zaangażowanych w działalność na rzecz AK, m.in. odznaczenie otrzymał wójt gminy Wąsewo Rafał Kowalczyk. Prezes oddziału AK Opocznik – Grażyna Rudnik wraz z członkami Zarządu Koła „Opocznik” wręczyła również legitymacje nowym członkom ŚZŻAK.
Później odbył się Apel Poległych zakończony salwą honorową oddziału wojska z Komorowa, złożenie wieńców i kwiatów oraz zniczy przez delegacje. W imieniu MKH im. AK ZR kwiety złożyli: Julia Słońska, Eliasz Dzienis, Kamil Rembecki, Filip Słoński i Pani Edyta Kuźkowska – koordynująca pracę Klubu w radzymińskiej „dwójce”. Uroczystości w Pecynce zakończył koncert patriotyczny słowno – muzyczny w wykonaniu uczniów PSP w Brudkach Starych z gminy Wąsewo, po czym zaproszono uczestników obchodów na żołnierską grochówkę.
Nie kończyło to jeszcze obchodów rocznicowych związanych z bitwą pod Pecynką. Kolejnym etapem był wyjazd na cmentarz parafialny w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie po modlitwie złożono wieńce i znicze w Mauzoleum Armii Krajowej oraz pod tablicami upamiętniającymi mjr Eugeniusza Mieszkowskiego ps. „Ostry” i por. Alfreda Wieczorka ps. „Tatar” w Kościele pw. WNMP.
Z Ostrowi Mazowieckiej pojechaliśmy do Lipniaka Majoratu, gdzie 2 września 1944 roku, miała miejsce pacyfikacja wsi będąca odwetem za bohaterską akcję Polaków pod Pecynką. Niemieccy żołnierze w ciągu jednego dnia zamordowali ponad 440 cywilów.
Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy w miejscu kaźni mieszkańców Puszczy Białej w miejscowości Lipniak Majorat, a także pod tablicami umieszczonymi na ścianie kościoła w Długosiodle, które upamiętniają żołnierzy AK oraz por. Alfreda Wieczorka ps. „Tatar” zakończyło kilkugodzinny wyjazd do miejsc związanych z bohaterską walką naszych Przodków podczas II wojny światowej.
Na zakończenie wypada przytoczyć jedną ze zwrotek wiersza Zenona Kozłowskiego pt. „Pokłosie bitwy pod Pecynką – Lipniak Majorat”, który powstał cztery lata temu, z okazji 70. Rocznicy bitwy pod Pecynką.
„Chylimy dziś czoła, przed grobem w pokorze,
Że też oddaliście, krew za nas w honorze.
Śpijcie dziś spokojnie, wołają potomni
A płomień od zniczy, Polsce Was przypomni”.
Opr. W. Kolatorski
Zdjęcia: Zosia Machalska
