W niedzielę, 23 marca na zaproszenia Starostwa Powiatu Wołomińskiego, prawie czterdziestoosobowa delegacja uczniów, rodziców i nauczycieli z MKH im. AK ZR oraz przedstawicieli Stowarzyszenia Historycznego AK im. płk. Mieczysława Chojnackiego ps. Młodzik uczestniczyła w obchodach rocznicowych, które zapoczątkowała Msza św. w Kościele WNMP w Strachówce. Należy zaznaczyć, że uczniowie z Klubu AK reprezentowali Poczet Sztandarowy radzymińskich żołnierzy Armii Krajowej Obwodu „Rajski Ptak”.
Po zakończeniu nabożeństwa udaliśmy się do miejscowości Kąty Wielgi, gdzie przy pomniku Poległych Powstańców w 1863 roku odbyła się uroczystość patriotyczna. Po Apelu Poległych złożyliśmy wiązankę kwiatów i zapaliliśmy znicze w miejscu upamiętniającym naszych Przodków walczących o Wolną Ojczyznę.
*****************
20 marca 1863 roku kwaterujący w folwarku Kąty-Czerniki (dziś Kąty Czernickie) oddział Władysława Czarkowskiego został zaatakowany przez carską kolumnę mjr. Antuszewicza. Powstańcy osłaniani przez strzelców wycofali się do lasu i leśnymi duktami dotarli do Międzylesia. Najpierw ostrzelani, potem otoczeni przez carską piechotę znaleźli się w sytuacji krytycznej. Śmiałe uderzenie na jedno ze skrzydeł umożliwiło Czarkowskiemu wydostanie się z okrążenia. Oddział został jednak zdziesiątkowany. Poległych powstańców pochowano na polu bitwy. Pomnik na mogile w Kątach Wielgach wystawiła 3 maja 1930 r. parafia Stanisławów. Jest tam pochowanych 20 powstańców.
Zgodnie z opisami historyka Stanisława Zielińskiego (S. Zieliński, Bitwy i potyczki 1863-1864, Rapperswil 1913 r.) w czasie tej potyczki poległo 26 powstańców oraz 6 robotników leśnych. W mogile pochowano jednak jedynie 20 powstańców (taką informację odnajdujemy na pomniku z 1930 roku). Odział był dopiero formowany, niewielka odległość od Warszawy oraz pobliska kolei warszawsko-petersburska, pozwala przypuszczać, że oddział bazował na rekrucie warszawskim. Można jednak przypuszczać, że część rekrutów stanowili mieszkańcy ówczesnego Powiatu Stanisławowskiego, w tym wierni parafii Stanisławów.
Opr. i zdjęcia W. Kolatorski
